Khổ qua còn được gọi với tên gọi khác là mướp đắng. Đây là một loại quả cùng dòng với bầu, bí. Loại quả này thường được trồng tại các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Với vỏ xù xì, khổ qua được xếp vào nhóm rau củ có vị đắng nhất. Thế mà ở chúng lại chứa rất nhiều công dụng bất ngờ ít ai biết đến. Có thể tham khảo một số bài thuốc từ cây mướp đắng cũng như hạn chế của nó trong bài viết dưới đây để bảo vệ sức khỏe của mình nhé.
Giới thiệu chung về mướp đắng
Mướp đắng còn có tên gọi khác là khổ qua, ổ qua, lương qua, mướp mủ, chua hao… Mướp đắng không giống như những loại rau quả thông thường khác có vị chua, ngọt, trung tính mà vị thường ngăm, đắng. Những người mới ăn sẽ cảm thấy khó ăn.
Với nhiều hoạt chất sinh học có giá trị như: Vítamin B1, C, các Axit amin như adenin, betain… , mướp đắng có thể coi là một vị thuốc quý từ hoa quả. Hầu hết các bộ phận của cây mướp đắng đều được sử dụng rất tốt cho sức khỏe.
Mướp đắng có vị đắng, tính mát. Chúng có tác dụng giải nhiệt, tiêu đờm, sáng mắt, mát máu, nhuận tràng; Nhuận tỳ, bổ thận, nuôi can huyết, lợi niệu, trừ nhiệt độc, chống mệt mỏi. Hạt có vị đắng, ngọt. Hạt sử dụng có tác dụng tăng khí lực, cường dương. Hoa của mướp đắng vị đắng, mát có tác dụng trị viêm loét dạ dày. Đặc biệt, ít ai biết rằng, lá của mướp đắng nếu biết tận dụng còn có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, tiêu sưng, giảm đau.
Một số bài thuốc từ các bộ phận của cây khổ qua
Quả
+ Giải nhiệt, tiêu đờm, sáng mắt, mát máu, nhuận tràng: Quả mướp đắng tươi dùng ăn sống hoặc sắc uống tùy theo lượng dùng. Lượng nước trong mướp đắng khoảng 90% giúp bạn giải nhiệt nhanh ngày hè nóng bức. Chúng lại không có nhiều kcal nên không bị sinh nhiệt thêm khi ăn vào.
+ Trị đột quỵ do tim mạch, sốt, khô miệng (tiêu khát), viêm họng hầu, espet mảng tròn: Quả mướp đăng 15 – 30gr sắc uống.
+ Nhuận tỳ, bổ thận, nuôi can huyết, trừ nhiệt độc, chống mệt mỏi: Quả mướp đắng chín sắc uống với lượng tùy dùng.
Hạt
+ Chữa viêm họng: Hạt mướp đắng nhai, nuốt nước. Lượng tùy dùng.
+ Chữa trẻ em đầu khô sùi vảy trắng: Mướp đắng cả hạt giã nhuyễn, lấy nước bôi, sau khi đã gội đầu bằng nước lá Đào. Lượng tùy dùng.
Hoa
+ Chữa đau dạ dày: Hoa mướp đắng với lượng tùy dùng tán nhỏ uống.
+ Chữa đau mắt : Hoa mướp đắng, bấc lùng lượng đủ dùng đem sắc uống.
Lá
+ Bài chữa đơn độc sưng đỏ, mụn nhọt đau nhức: Lá mướp đắng khô lượng tùy dùng đem tán bột. Uống 12g/lần với rượu, ngoài dùng Lá tươi giã nhỏ chưng nóng đắp.
Những ai cần hạn chế ăn khổ qua?
Mặc dù cây mướp đắng mang lại giá trị rất tốt cho sức khỏe. Tuy nhiên, mướp đắng không phải ai cũng sử dụng được. Có những đối tượng cần hạn chế ăn mướp đắng như : Phụ nữ có thai và cho con bú, người bị huyết áp thấp, hạ đường huyết, người trước và sau phẫu thuật, có bệnh tiêu hóa, hoặc những người thiếu canxi. Nếu không thuộc những đối tượng trên, có thể ăn một lượng vừa phải mướp đắng.
Theo các tài liệu Trung cấp Y học Cổ truyền Sài Gòn cho biết, do khổ qua có tính hàn nên những người tỳ vị hư hàn không nên dùng. Vì khi dùng sẽ có các biểu hiện như đầy bụng, ăn uống khó tiêu, tiêu phân lỏng.
Ngoài ra, khi ăn mướp đắng không nên ăn cùng sườn heo rán. Nếu bạn ăn mướp đắng đồng thời ăn cả sườn rán dễ tạo ra canxi oxalate. Điều này ảnh hưởng đến hấp thu canxi. Không nên uống trà sau khi ăn khổ qua để tránh làm tổn thương dạ dày.
Bạn cũng không nên ăn mướp đắng cùng các loại hải sản có vỏ cứng như tôm, cua,… Nguyên nhân là do các loại hải sản này có chứa hợp chất asen hóa trị V, nếu kết hợp cùng vitamin C trong mướp đắng sẽ dễ gây các phản ứng khó chịu cho cơ thể.
Cách chế biến khổ qua tốt cho sức khỏe
Có rất nhiều cách chế biến khổ qua tốt cho sức khỏe, như trà khổ qua hay nước sắc cũng có thể dùng nấu canh khổ qua.
Với trà khổ qua: lấy khổ qua thái thành những lát mỏng, sau đó phơi hoặc sấy khô. Mỗi ngày lấy 15g khổ qua hãm với nước sôi trong bình kín khoảng 15 – 20 phút thì dùng được.
Với nước sắc khổ qua: lấy khổ qua rửa sạch, tách bỏ ruột, thái lát mỏng, nấu chín với nước lọc, sau đó lấy nước uống hoặc tắm cho hiệu quả giải nhiệt tốt.
Khổ qua cũng có thể dùng để nấu canh chung với thịt heo, củ cải với cách làm đơn giản. Ngoài ra, có thể thái lát mỏng khổ qua xào với trứng hoặc thịt nạc hoặc với cà rốt cũng cho món ăn rất ngon.
Nếu cảm thấy khổ qua quá đắng không thể ăn được, người dùng có thể chọn loại đã được lai giống, giống này cho quả to và có gai trên mình lớn hơn, sau đó rửa sạch, bỏ ruột và ngâm vào nước khoảng 15 – 20 phút để bớt đắng. Tuy nhiên không nên thái mỏng ngâm nước vì khi đó sẽ làm giảm các dưỡng chất trong khổ qua.
Nguồn: 24h.com.vn
